امام صادق (علیه السلام) فرمود: «هر کس نظرش به زن بیگانه ای افتاد و او به آسمان نگاه کرد، یا چشم پوشى کرد و نگاهش را به سمت آن زن بر نگرداند؛ خداوند متعال، حور العینی را همسر او قرار خواهد داد». (من لا یحضره الفقیه ج 3، ص 473)
نگاه به نامحرم حرام است و اثرات منفی بر روح و روان انسان دارد. از طرفی؛ چشم پوشی از دیدن نامحرم و دوری از لذّت جویی و شهوترانی، آثار معنوی مثبتی بر انسان می‌گذارد که در روایات نیز به آن ها اشاره شده است: پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) فرمود: «نگاه کردن به زیبایی هاى زنان، یکی از تیرهاى شیطان است که هر کس از این نگاه ها صرف نظر کند، خداوند شیرینی عبادت را به او می چشاند که این مایه شادمانى وى است».
همچنین در روایات آمده است: «هیچ مسلمانى نیست که چشمش به نامحرم بیفتد و برای خدا از آن، روی برگرداند، مگر این که خداوند به او توفیق عبادتى دهد که شیرینى آن را در قلبش مى یابد».
در روایات توصیه شده است هنگام دیدن نامحرم، نگاه خود را به سمت آسمان بلند کنید که این کار پاداش دارد:
پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) فرمود: «وقتى یکى از شما، زن زیبایى را دید، به نزد همسرش برود؛ زیرا آنچه آن زن دارد، همسرش هم از آن برخوردار است». مردى بلند شد و پرسید: اى رسول خدا! اگر فردى همسر ندارد، چه کار کند؟ پیامبر فرمود: «سرش را به طرف آسمان بلند کند [و دعا نماید] و به نگاهش به آن زن ادامه ندهد؛ بلکه مراقب خود باشد و براى موفقیت در خوددارى از نگاه به نامحرم، از فضل پروردگار کمک بطلبد». (الکافی ج 5، ص 494)
امام صادق (علیه السلام) فرمود: «هر کس نظرش به زن بیگانه ای افتاد و او به آسمان نگاه کرد، یا چشم پوشى کرد و نگاهش را به سمت آن زن بر نگرداند؛ خداوند متعال، حورالعینی را همسر او قرار خواهد داد». (من لا یحضره الفقیه ج 3، ص 473)
سوال: آیا همان گونه كه نگاه مرد به زن حرام است، نگاه زن به مرد نیز حرام است؟
همه مراجع (به جز آیة اللّه بهجت ره و آیة اللّه سیستانى دام ظله): آرى، نگاه زن به بدن مرد نامحرم [به جز سر، گردن و دست ها و جاهایى كه معمولا آن را نمى پوشانند ]حرام است؛ هر چند بدون قصد لذت باشد. (توضیح المسائل مراجع، م2433؛ آیة اللّه وحید خراسانی دام ظله، توضیح المسائل م، 2442؛ آیة اللّه نورى، توضیحالمسائل، م2429 و آیة اللّه خامنه اى دام ظله، استفتاء، س 487)
آیة اللّه بهجت ره و آیة اللّه سیستانى دام ظله: نگاه زن به بدن مرد نامحرم با قصد لذت حرام است و بنابر احتیاط واجب بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام هم نیز [به جز قسمتى از بدن كه معمولا آن را نمى پوشانند مانند سر و دستها ]جایز نیست. توضیح المسائلمراجع، م2433)
سوال: آیا نگاه بدون لذت، به عکس زن مسلمان و با حجابی که آرایش غلیظ کرده، حرام است؟
بر فرض سوال، اگر مرد صاحب عکس را نمی‌شناسد، اشکال ندارد، البته برخی از فقها (آیة الله العظمی صافی گلپایگانی) به این جهت که نگاه به اینگونه تصاویر، معمولاً انسان را در معرض گناه قرار خواهد داد، اجتناب از چنین نگاهی را توصیه نموده اند.
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سوال، چنین است:
حضرت آیة الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
اگر صاحب عکس را نشناسد اشکال ندارد.
حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
در صورتی که صاحب عکس را بشناسد جایز نیست، و اگر آن را نشناسد و منشأ فسادی نگردد جایز است.
حضرت آیة الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
اشکال ندارد.
حضرت آیة الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
چون معرض افتادن به فساد است باید اجتناب شود.
چند استفتاء از آیة الله خامنه ای دام ظله:
سوال: در مسأله پوشش بانوان: الف: آیا بازگذاشتن وجه و كفین در ملأ عام، براى زن جایز است؟
ب: در صورتى كه جایز باشد، آیا نگاه مرد نامحرم به وجه و كفین بدون قصد لذت و خوف گناه، جایز است؟ ج: نگاه كردن به وجه و كفین گویندگان زن اخبار كه به صورت مستقیم پخش مى‌شود، چه حكمى دارد؟
جوابها) الف: در صورتى كه آرایش و زینت نداشته باشد، مانعى ندارد.
ب: در فرض مرقوم اشكال ندارد.
ج: اگر آرایش نشده باشد و نگاه همراه با لذت نباشد، اشكال ندارد.
سوال: دختران باكره قبل از ازدواج تا چه میزان مى‌توانند آرایش كنند؟ مثلاً آیا مجاز به گرفتن موهاى صورت و یا گرفتن ابرو هستند؟
جواب: فى نفسه مانع ندارد ولى اگر بر این کار مفسده‌اى مترتب شود و یا در معرض دید نامحرم باشند، جایز نیست.
سوال: براى نجات افراد حادثه دیده و نیز بیرون آوردن مصدومین و جنازه‌ها از زیر آوار و عدم وجود امدادگر مَحرم، و عدم امكان پوشاندن بدن‌هاى عریان، ناچار به نگاه به بدن نامحرم یا لمس آن هستیم، وظیفه چیست؟
جواب: در صورت ضرورت، به قدر ضرورت اشكال ندارد.
سوال: منظور از سن تمییز كه در بحث تكلیف پسران مطرح مى‌باشد، چیست؟ آیا داشتن شهوت یا برانگیخته شدن شهوت در پسران مطرح مى‌باشد؟
جواب: مقصود از تمییز، درك خوبى و بدى است و در صورتى كه نوجوان به مرحله‌اى برسد كه نگاه او به نامحرم یا نگاه نامحرم به او موجب تحریك شهوت شود، در مقابل او حفظ حجاب لازم است.
